Welcome to Jordan!

In het voorjaar van 2012 stond ik op het punt om een vakantie te boeken naar Jordanië toen ik de kans kreeg om mijn studentenflat in Amstelveen te verruilen voor een gedeeld appartement in de Baarsjes in Amsterdam. Ik koos voor de verhuizing en had mijn spaargeld daarvoor hard nodig. Achteraf gezien maar goed ook dat mijn reis naar Jordanië daardoor niet doorging, want anders had ik Han niet ontmoet. Jordanië bleef wel altijd hoog op mijn reisverlanglijst staan, maar tot eind 2019 was het er niet van gekomen: de reistijd kwam niet uit of de vluchtprijs was te hoog. Totdat we vorig jaar in het najaar Google Flights verkenden en een goede aanbieding tegenkwamen voor een directe retourvlucht tussen Amsterdam en Amman. Het weekend na kerst was het eindelijk zover.

We verbleven de eerste nachten in de hoofdstad Amman. Na aankomst maakten we direct kennis met de heerlijke Jordanese keuken: bij Hashem aten we ‘de beste’ falafel van de stad. Amman is een drukke stad met 4 miljoen inwoners maar met een fijne sfeer. In tegenstelling tot de onrust in omringende landen – Israël, Syrië, Irak en Saudi Arabië – is de situatie in Jordanië relatief stabiel. Het is ook veilig voor toeristen om hier rond te reizen. En de mensen zijn juist zeer gastvrij; op straat werden we geregeld enthousiast begroet met ‘Welcome to Jordan!’. Het land lijdt uiteraard wel onder de oorlog in omliggende landen: terugdringende handel, opvang van enorme aantallen vluchtelingen en dalend toerisme. De gebouwen in sommige ‘hippe’  straten, zoals Rainbow Street, stonden leeg en boven de stad cirkelde constant een Jordanees militair vliegtuig.

Naast een drukke is Amman ook een oude stad: de vroegste overblijfselen stammen uit circa 3.500 voor Christus. De oorspronkelijke (Oudgriekse) naam van de stad is Philadelphia. In de stad zijn dan ook nog veel plekken uit de Oudheid te bezoeken. Een voorbeeld is de citadel op de top van één van de zeven heuvels waarop Amman werd gesticht. Het mooiste vond ik de onvoltooide Romeinse tempel van Hercules uit de 2^e eeuw die op de top van de berg boven de stad uittorent en de gerestaureerde poort naar het voormalige Umayyad-paleis uit de 8^e eeuw. Maar de meest indrukwekkende plek was het enorme Romeinse theater (met plek voor 6.000 toeschouwers!) middenin het centrum van Amman.

45 kilometer ten noorden van Amman bezochten we een andere schat uit de Oudheid: de Grieks-Romeins-Byzantijnse stad Gerasa, nu onderdeel van de stad Jerash. We betraden deze overweldigende ruïnestad via de 11-meter hoge triomfboog van Hadrianus. Vervolgens passeerden we het Hippodrome, een sportveld waar 15.000 toeschouwers in de 1^e tot de 3^e eeuw atletiekwedstrijden en paardenraces konden bijwonen. Daarna bereikten we het opvallende Forum, een ovaal van 90 bij 80 meter omringd door 56 enorme zuilen, aan de voet van de twee tempels die boven Gerasa uittorenen. De eerste tempel was gewijd aan oppergod Zeus en de tweede aan Artemis, de god van de jacht en tevens het grootste monument van de ruïnestad.

Vanaf het Forum liepen we over de prachtige hoofdstraat Cardo Maximus, vergezeld door rijen hoge zuilen, tot aan de noordelijke toegangspoort. De weg bracht ons langs tientallen prachtige ruïnes. De oude stad telt daarnaast twee theaters, een noordelijke en zuidelijke. In het zuidelijke is de akoestiek nog steeds geweldig, en helaas voor ons had een groep Jordanesen besloten deze te demonstreren door heel luid en vals op doedelzakken (?) te spelen. Ten slotte leerden we dat Jerash niet alleen imposante Griekse en Romeinse overblijfselen herbergt, maar ook subtielere Byzantijnse. Van verschillende Byzantijnse kerken is namelijk prachtig vloermozaïek bewaard gebleven.

Op meer plekken in Jordanië zouden we dergelijke mozaïeken tegenkomen. Na een laatste nacht in Amman reden we in zuidelijke richting over de King’s Highway naar Wadi Musa, de uitvalsbasis voor een bezoek aan Unesco Werelderfgoed Petra. Het berglandschap was mooi, maar in de dichtbevolkte gedeeltes zwierf ontzettend veel plastic afval langs de weg. We maakten een pitstop in mozaïekstad Madaba. Hier bezochten we twee (hele rustige) archeologische parken in de stad, zonder goede informatievoorziening maar met prachtige Byzantijnse vloermozaïeken en opgravingen uit de Romeinse tijd.

Vanuit het Archeologische park hadden we zicht op de torens van een moskee en een kerktoren, want in Jordanië geldt vrijheid van geloof. Een derde van de inwoners van Madaba is Christelijk. We bezochten de Grieks Orthodoxe kerk St. George. Op de kerkvloer ligt de oudste kaart van Palestina, in mozaïek: niet bijzonder mooi, maar wel bijzonder. Naast Madaba bezochten we een andere multi-religeuze plek: de Neboberg, een heilige plek voor Joden, Christenen en Moslims. Hier zou Mozes over het ‘Beloofde Land’ hebben uitgekeken. Wij zagen de Dode Zee, een deel van Jordanië en Israël of Palestina.

Dichterbij Wadi Musa stopten we in het stadje Kerak bij een overblijfsel uit een ander deel van de geschiedenis: een burcht uit de 12^de eeuw gebouwd door kruisvaarders. Het vereiste enige verbeeldingskracht om voor te stellen hoe de enorme burcht met 7 verdiepingen er oorspronkelijk moet hebben uitgezien, want het werd vernield door een grote aardbeving. Een deel van de bovenkant, maar met name de ondergrondse gedeeltes en gangen zijn nog wel goed te onderscheiden. De plek en het uitzicht spraken uiteraard voor zich. Om de burcht te bereiken en te verlaten moesten we de smalle drukke straatjes van de stad trotseren. Ondanks dat we in de auto zaten, hadden lokale voetgangers direct door dat wij toeristen waren. Een aantal van hen begroette ons door onze open autoramen met de woorden ‘Welcome to Jordan!’.